Z czym kojarzy się praca freelancera? Zazwyczaj z zarabianiem pieniędzy na swojej pasji i czasem spędzonym w kawiarni. Jednak to mylne wrażenie – praca w formie samozatrudnienia oznacza wiele wyzwań. Wolny strzelec pracuje często dla wielu różnych firm i wykonuje zajęcia, o których nie trzeba myśleć na etacie. Niezależność zawodowa nie zawsze oznacza pracę na własnych warunkach.

Kim jest freelancer?

Freelancer – często określany też “wolnym strzelcem” – to specjalista wybranej dziedziny, który odpłatnie wykonuje zlecenia klientów. Praca jako freelancer to jeden z wielu sposobów zarabiania przez internet. Wolni strzelcy sami znajdują swoich klientów lub przyjmują zlecenia od osób, które się do nich zgłaszają. Z reguły prowadzą też własne strony internetowe lub udzielają się w mediach społecznościowych, w związku z czym zleceniodawcy łatwo mogą ich znaleźć.

Współpraca freelancera ze zleceniodawcą powinna być określona umową (najczęściej to umowa o dzieło lub umowa zlecenie). Określa ona m.in. wynagrodzenie czy też termin wykonania zadania. W ten sposób można stworzyć dochodowy e-biznes.

Wolny strzelec zarabia w internecie zazwyczaj pracując jako:

• grafik,
• tłumacz,
• korektor,
• copywriter,
• dziennikarz,
• projektant stron internetowych,
• psycholog,
• korepetytor,
• fotograf,
• aktor,
• trener personalny,
• coach,
• szkoleniowiec,
• tester gier.

Forma współpracy opierająca się na umowie o dzieło, jest korzystna zarówno dla zleceniodawcy, jak i zleceniobiorcy. Firmy zatrudniające freelancerów nie muszą ponosić kosztów utrzymania pracownika. Wolnemu strzelcowi natomiast taki sposób zarabiania pozwala na pracę w domu i samodzielne ustalanie sobie czasu pracy. Jednocześnie praca ta jest o wiele bardziej wymagająca niż etat. Wymaga ciągłego dokształcania się z różnych dziedzin. Oprócz pracy freelancer prowadzi też:

• działalność marketingową,
• księgowość,
• sprzedaż produktu lub usługi,
• komunikację ze zleceniodawcami.

Praca dla freelancera. Jak zdobyć nowe zlecenia?

W “wolnym czasie” freelancerzy zajmują się również pozyskiwaniem nowych zleceń. Zazwyczaj współpracują z kilkoma firmami jednocześnie. Współpraca tylko z jednym zleceniodawcą z reguły jest niewystarczającą korzyścią finansową. Stanowi też ryzyko, ponieważ pracodawca zawsze ma możliwość zrezygnowania z danej usługi. Szukanie zleceń ułatwiają portale specjalizujące się w znajdowaniu ofert dla copywriterów, grafików czy informatyków. Warto również korzystać z różnych grup na popularnych platformach społecznościowych – śledzić oferty konkretnych pracodawców.

Rozwój internetu wpływa na popularność tych zawodów, dlatego otrzymanie zlecenia jest coraz większym wyzwaniem. Problemy sprawia też wycena własnych umiejętności w stosunku do innych ofert. Na początku freelancerzy często zaniżają wartość swojej pracy. W celu stworzenia portfolio warto podejmować się tańszych zleceń, jednak w dłuższej perspektywie takie działania mogą szkodzić interesom samozatrudnionego. Świetnym sposobem jest dzielenie się wiedzą, na przykład za pomocą podcastów lub filmów na YouTube. Nawet jeśli nie zdobędziemy wystarczającej liczby wyświetleń, aby zarabiać na YT, solidne nagranie może przełożyć się na zlecenia.

Najlepszą reklamę stanowi tzw. metoda polecenia. Po ukończeniu zlecenia warto prosić zleceniodawców o opinię lub referencje. Zadowoleni klienci często sami polecają usługi innym zainteresowanym. W ten sposób zwiększają zasięg działalności wybranego freelancera.

Co powinien wiedzieć początkujący freelancer?

Najważniejszym elementem podejmowania zlecenia stanowi umowa. Powinna zostać podpisana przez obie strony. Jest to tzw. poświadczenie, że zapoznały się one z postanowieniami zawartymi w dokumencie. Bez niego nie warto zaczynać pracy nad projektem. Umowa zawiera takie informacje jak:

• strony umowy – czyli dane osoby lub firmy zlecającej i dane osoby, która to zlecenie zobowiązuje się wykonać,
• przedmiot umowy – czyli konkretnie zlecenie: napisanie tekstu, namalowanie obrazu, itp.,
• forma akceptacji wykonanej pracy – klienci, którzy nie mają czasu na regularny kontakt z freelancerem mogą np. określić milczenie jako formę akceptacji projektu,
• termin wypłaty wynagrodzenia, konkretna kwota, warto zawrzeć klauzulę, że prawa do projektu przechodzą na klienta dopiero w momencie zapłaty,
• prawo do wykorzystania projektu w portfolio – w momencie sprzedaży, freelancer traci prawa autorskie, dlatego warto zapewnić sobie takie prawo w umowie,
• pola eksploatacji pracy – warto upewnić się, gdzie efekty pracy freelancera zostaną opublikowane. Zwłaszcza jeśli zostanie ona podpisana nazwiskiem twórcy.

Ważnym zadaniem dla początkującego freelancera jest stworzenie dopracowanej strony internetowej. Posiadanie i aktualizowanie portfolio sprzyja nowym, bardziej opłacalnym zleceniom. Tańszą alternatywą dla bloga osobistego są media społecznościowe. Freelancer powinien archiwizować i udostępniać efekty pracy na bieżąco.

Wolny strzelec musi też wykształcić kompetencje miękkie, takie jak planowanie i ustalanie priorytetów oraz skuteczny sposób komunikacji z klientami. Zarządzanie czasem jest kluczowe, bo pozwala zorganizować sobie pracę i przewidzieć czas potrzebny do jej wykonania. Powinno również pozwolić na oddzielenie życia prywatnego od zawodowego. Osoba, która nie kontroluje czasu pracy, może szybko ulec wypaleniu zawodowemu.

Inną istotną kwestią jest to, jakie podatki płaci freelancer. Wiele zależy od formy działalności, więc oprócz dedykowanego kwestiom podatkowym artykułu warto też przemyśleć poruszone dalej kwestie administracyjne.

Czy freelancer musi mieć działalność gospodarczą?

Freelancerzy z reguły pracują na umowę o dzieło z przeniesieniem autorskich praw majątkowych. Jest to bardzo wygodna umowa, ponieważ pozwala na niepłacenie podatku VAT, ani składek do ZUS-u. Dodatkowo pozwala ona na odliczenie od podatku 50 proc. kosztów uzyskania przychodu. Jednak osoby, które myślą o utrzymywaniu się z tego typu pracy prędzej czy później będą musiały założyć jednoosobową działalność gospodarczą. Na całe szczęście łatwo o dofinansowanie z Urzędu Pracy na start działalności!

W 2018 roku weszła w życie tzw. Konstytucja biznesu. Określa ona prowadzenie działalności nierejestrowej w Polsce. Według Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, jest to działalność o charakterze:

• zarobkowym,
• zorganizowanym,
• ciągłym.

Nierejestrową działalność gospodarczą mogą prowadzić osoby, które w ciągu 60 ostatnich miesięcy nie prowadziły innej takiej działalności. Przychód z tego typu pracy nie może przekraczać połowy minimalnego wynagrodzenia (w 2019 r. kwota ta wynosi 1125 zł) po odjęciu kosztów uzyskania przychodu. Działalność nierejestrowa nie ma jednak zastosowania w działalności:

• wykonywanej w ramach spółki cywilnej,
• wymagającej koncesji i innego pozwolenia,
• wymagającej licencji.

Osoby które w miesiącu przekroczyły próg 50 proc. minimalnego wynagrodzenia mają obowiązek zgłoszenia swojej działalności do CEIDG (w ciągu 7 dni od daty przekroczenia 1125 zł). Za niedopełnienie tego obowiązku grożą różnego rodzaju grzywny, poniesienie zapłaty zaległego podatku dochodowego czy też kary za niedopełnienie obowiązków podatkowo-księgowych.

Wady i zalety pracy wolnego strzelca

Zawód freelancera stanowi świetną alternatywę dla osób, które męczą się w pracy na etacie. Zaletami pracy jako wolny strzelec są swoboda wyboru zlecenia i niskie koszty prowadzenia działalności. Inne plusy pracy jako freelancer to:

• elastyczne godziny pracy – freelancer sam ustala, kiedy pracuje,
• brak konieczności dojazdów do biura,
• możliwość dostosowania pracy do swoich możliwości,
• rozwijanie wielu kompetencji w stosunkowo krótkim czasie,
• możliwość samodzielnego wybrania ubezpieczenia społecznego.

Praca freelancera posiada jednak równoważne wady:

• Na rynku występuje obecnie duża konkurencja – początkującemu freelancerowi może być trudno się przebić,
• ten rodzaj pracy wymaga dużej samodyscypliny i odporności na rozpraszacze (np. media społecznościowe),
• freelancer sam musi dbać o otrzymywanie nowych zleceń, a także o sprawy formalne np. prowadzenie księgowości, sprzedaży czy egzekwowanie zapłaty za wykonane zlecenie,
• praca freelancera niesie ze sobą również ryzyko wypalenia zawodowego.

Ważny jest też sposób finansowania działalności przez wolnego strzelca. Osoba, której nie stać na rezygnację z etatu, może zajmować się niewielkimi zleceniami po godzinach. Jednocześnie nadal ma prawo do odliczania kosztów uzyskania przychodu. Freelancerzy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą mogą natomiast liczyć na dofinansowania – np. z Urzędu Pracy lub z Unii Europejskiej. Działalność gospodarczą wspierają też banki i firmy pożyczkowe.

Finansowanie działalności jest ważne z dwóch powodów. Pierwszym z nich jest konieczność ponoszenia opłat związanych m.in. z używaniem specjalistycznych programów. Z drugiej strony duże koszty generują różnego rodzaju kursy i szkolenia. Zawód freelancera wymaga ciągłego edukowania się, a związane z tym wydatki często sięgają nawet kilku tysięcy złotych. Od freelancera często wymaga się również obecności na konferencjach i spotkaniach branżowych.